جاذبه طرحواره ای چیست؟
جاذبه طرحواره ای به این معنا است که کسانی که مبتلا به یک طرحواره هستند جذب چه کسانی می شوند.
معمولاً افراد جذب کسانی می شوند که طرحواره هایشان تایید شود، مثلاً کسانی که طرحواره رها شدگی دارند جذب کسانی می شوند که آنها را رها کنند.
به عنوان مثال شاید با دخترانی مواجه شده باشید که مجذوب مردان بی قید و بند می شوند و آنها را جذابتر می یابند و حتی کسانی را که متعهد و پایبند به اصول هستند را کسل کننده می دانند. این وضعیت که به اصطلاح “آشغال ربائی” نامیده می شود موجب می شود که فرد در پی عشق شکست بخورد و دچار ناکامی وافسردگی شود و این چرخه با ورود یک عشق جدید با همان خصوصیت “رهاشدگی” فرد بعدی تکرار خواهد شد.
جفری یانگ این چرخه را “چرخه رها شدگی” می نامد.
تله های شخصیتی یا همان تله های زندگی
معادل عامیانه طرحواره های ناسازگار اولیه هستند که از کودکی و نوجوانی در ذهن ما شکل می گیرند. تله ها یا طرحواره ها در اصل باورهای عمیقی هستند که سالهای سال در ذهن ما وجود دارند و به قدری در زندگى ما گسترده و فراگیر هستند که به یک الگوی رفتاری، احساسی و ذهنی تکراری در زندگی تبدیل می شوند. تله های زندگی معمولاً ماهیت خود آسیب رسان داشته و می توانند مانع رشد و پیشرفت افراد شوند.
تله‌ها برای ما رابطه‌ای مشخص را انتخاب می‌کنند.
تا به حال این فکر کرده‌اید چرا همیشه افراد ناسالم را برای ارتباط عاشقانه انتخاب می‌کنید؟!
از خودتان تعجب می‌کنید که چرا شما جذب افراد خاصی می‌شوید که آنها را نمی‌خواهید!؟
اما برای اینکه این زنجیره روابط غلط تکراری را قطع کنید باید از دلایل پشت این روابط آگاه شوید. اما اگر فکر کنید این افراد تصادفی و شانسی در مسیر شما قرار گرفته‌اند و خودتان هیچ نقشی نداشته‌اید یا از بخت بد شماست و اینها سرنوشت اجتناب ناپذیر شما هستند؛ هیچ وقت نمی‌توانید به دلایل واقعی برسید.
در کودکی به علت شرایط، رویدادها و تاثیراتی که از والدین داشته‌اید؛ مجموعه باورهایی نسبت به خودتان،زندگی و دیگران در شما به وجود آمده است و در واقع از همان کودکی توسط تصمیم‌ها و قضاوتهایی که به شما انتقال داده‌اند؛ برای دوران بزرگسالی، برنامه ریزی احساسی شده‌اید! مثل یک کامپیوتری که برنامه‌ریزی شده است. این برنامه ریزی احساسی که ناخودآگاه هم هست؛ ناشی از تله‌هایی هست که از کودکی در آنها افتاده‌اید! مثلا تله‌هایی مثل رهاشدگی، بی‌اعتمادی و بدرفتاری، وابستگی، نقص و شرم، محرومیت هیجانی!
این تله‌ها توسط باورهایی که در آنها وجود دارند به شما می‌گویند جذب چه کسی با چه مشخصاتی شوید و ازچه کسی اجتناب کنید! مثلا اگر عشق و توجه لازم را از سمت پدر یا مادر نگرفته‌اید احتمالا به کسی علاقمند می‌شوید که او هم عشق و توجهی به شما نداشته باشد و باعث شود احساس کنید باید با زحمت زیادی این عشق را بگیرید. اما برای اینکه از این برنامه ریزی احساسی آگاه شوید تمرین زیر را انجام دهید و در تکرار آن مداومت داشته باشید.
جدولی در سه ستون بکشید. موقعیت، رویداد یا تجربه‌های رنج‌آوری که در دوران کودکی داشته‌اید را به ذهنتان بیاورید و در ستون اول بنویسید. رویدادهایی مثل طلاق والدین، مشروب خواری و اعتیاد والدین، مشاجرات، اختلافات و خیانتهای والدین، تمسخرها و سرزنش‌ها، تنبیه‌ها و تحقیرها، مقایسه‌ها و تبعیض‌ها، بی‌توجهی‌ها و بی‌محبتی‌هایی که نسبت به شما شده است و … اکنون فکر کنید رویدادهای ستون اول باعث چه تصمیمات یا قضاوتهایی در شما راجع به خودتان، زندگی و دیگران شده است؟ پاسخ این سوال را در ستون دوم بنویسید. اگر چیزی به ذهنتان نرسید در فرصتی دیگر آن را بررسی کنید. در مرحله سوم که بخش مهم تمرین است ببینید بعد از آن تصمیم یا قضاوت، چه برنامه ریزی احساسی کرده‌اید؟ مثلا اینکه عاشق چه کسانی باید شوید یا ازچه کسانی باید اجتناب کنید!؟ بعد از اینکه متوجه تاثیر تصمیمات و قضاوتهایتان شدید؛ می‌توانید با تغییر آنهابرنامه ریزی احساسی خود را تغییر دهید.
طرحواره ها و مشكلات ارتباطي
وقتي با تعارضات زناشويي روبرو ميشويم دلائل متفاوتي را مي توان براي اين مشكلات نام برد يكي از اين دلائل وجود طرحواره ها است. طرحواره ها باورهای بنیادینی هستند که در اوائل زندگی در مورد این که چه کسی هستیم و ماهیت روابط ما چیست در ما ايجاد مي شوند و در طول زندگي نوع ارتباطات ما را تحت الشعاع قرار ميدهند. در اين نوشتار به چند مورد از اين طرحواره ها اشاره مي كنم.
➖ طرحواره رهاشدگی: این باور که افراد مهم زندگی دیر یا زود شما را رها یا طرد خواهند کرد. اين طرحواره موجب مي شود از ترس اينكه رها شويد به ديگران نزديك نشويد و يا رفتاري كنيد كه قبل از آنكه آنها شما را طرد كنند شما رابطه را پايان دهيد لذا از ايجاد روابط صميمانه احتراز ميكنيد.
➖ طرحواره نقص- شرم این باور که شما دچار نقص ها و مشکلات به شدت شرم آوری هستید، موحب ميگرددعزت نفس و كفايت لازم جهت ايجاد ارتباط با ديگران را نداشته باشيد و سبب فاصله بين شما با ديگران مي شود.
➖ محرومیت این باور که هیچگاه به آنچه در یک رابطه نیاز دارید نخواهید رسید لذا از ايجاد صميميت در ارتباط خودداري ميكنيد.
➖ اطاعت این باور که نیازهای همسر در اولویت است و منجر به غرق شدن در نیازهای طرف مقابل میشويد و همواره از ارتباطات خود لذت نميبريد چون در روابط بازنده اي بيش نيستيد و نيازهاي سركوب شده شما موجب سرخوردگي شما خواهد شد.
➖ بی اعتمادی یا عدم اعتماد این باور که دیگران به شما آزار خواهند رساند یا از شما سوء استفاده خواهند کرد و متقلب و دروغگو هستند موجب مي شود از نزديك شدن به ديگران خودداري نماييد و نمي توانيد روابط صميمانه اي داشته باشيد.